फै बिफां फुलि गायनो थांनि
मावफारि
फरागुदियारि
1. गाहायनि सोंलुफोरनि थार फिननायखौ सायख' ⭕ खौ गाबजों आबुं खालाम।
- नायजाबनि गिबि नुथाइयाव खुगा सिङाव मेथाइ खननानै सोर सावगारि एरबाय थादोंमोन?
- समायनाया बयखौबो खदाल, खन्था, हाथुरा लानानै फैनो थाखाय मानो बुंदोंमोन?
(ग) बिफां फुलि गायनो।
बै सानखालि 'अरन फोरबो' जादोंमोन। मोनसिं आ बिफां गायनो लोगोफोरखौ बेलासि समाव गावसिनि गेलेग्रा फोथारनि सोरगिदिं बिफां फुलि माखासे गायनानै दोनहैनो होनना लिंहरदोंमोन। बिफांनि फुलियाव दै होनो थाखाय मिजिंआसो लोगोफोरखौ लोगोआव मग आरो बालथिंबो लाबोफानो बुंन्दोंमोन। अब्ला समायनाया बेनि थाखाय खदाल, खन्था, हाथुरा लाबोफानो बुङाखै। गोबोरखि गोरानखौ गुन्दै खालामनो आरो बिफां फुलिफोरखौ बेरा दुमनानै बेंनो थाखायबो समायनाया बुङाखै। मानोना गोबोरखि गोरानआ गुन्दै खालामखानायमोन आरो बिफां फुलिफोरखौ बेरा दुमनानै बेंनो थाखाय क्लाबनि नोजोर, दिदोम, बिलिफां आदामोनखौ बुंहैबानो बेरा दुमनानै होगोन। अब्ला समायनाया बिफां फुलि गायनो थाखायसो बयखौबो खदाल, खन्था, हाथुरा लानानै फैनो थाखाय बुंदोंमोन।मानोना बिबसोर सिगांनो बिफां गायनो थाखाय रायज्लायदोंमोन आरो खदाल, खन्था, हाथुरा फोरखौ बिफांगायनायाव गोनां जानायलाय बेफोरखौ लाबोनो बुंदोंमोन। बेनिखायनो जों गोजौनि नैथि फिननायखौ थार होनना सायख'दों।
3. गाहायाव होनाय
सोदोबफोरनि ओंथिखौ सोदोब बिहुं नायना लिर।
अरन, जायथुब, साइख्लुम, थफा, दिन्थिफुंसालि, जथुम
अरन - हाग्रा गुदु
जायथुब - जायफ्रा,गाहाय बिफां
साइख्लुम - साया
थफा - थरथिं
दिन्थिफुंसालि - दिन्थिग्रा जायगा
जथुम - मेल
4. फरानि नैथि सावगारियाव सल बाथानि बबे बाहागोआ फोरमायजादों सावरायनानै गाहायाव होनाय बागसुआव लिर।
5. बुं आरो लिर-
(क) मोनसिङा
सावगारिखौ मानो एरदोंमोन?
फिन :- मोनसिङा सावगारिखौ दिन्थिफुं सालियाव होनो एरदोंमोन ।
(ख) बिफाङा जोंनो मा मा होयो
होननानै मोनसिङा बुंदों?
फिन :- बिफाङा जोंनो बिबार होयो, फिथाइ होयो, गुसु साइख्लुमबो होयो होननानै मोनसिङा बुंदों ।
(ग) अनजालिया एरनाय
सावगारिनि गोजा गाबा मा फोरमायनो नागिरदों?
फिन :- अनजालिया एरनाय सावगारिनि गोजा गाबा थैखौ फोरमायनो
नागिरदों ।
(घ) 'बिफाङा जिउ दं' होनना बुंनाय बिगियानगिरिनि मुङा मामोन?
फिन :- जगदिश चन्द्र बसुवा ।
(ङ) अरन फोरबो
हाबथानि जोबथा जथुमाया बबेयाव जागोन?
फिन :- जिल्लानि बिजाब बाख्रियाव ।
(च) मोनसिंआ बिफां
फुलिखौ बबेयाव गायनायनि खोथा बुंदों?
फिन :- मोनसिंआ बिफां फुलिखौ गावसिनि गेलेग्रा फोथारनि सोरगिदिं गायनायनि खोथा बुंदों ।
6. गाहायाव होनाय सोंनायफोरखौ सावरायनानै बुं आरो फिननाय हो-
(ख) बिफाङा जोंनो मा मा होयो होननानै मोनसिङा बुंदों?
फिन :- बिफाङा जोंनो बिबार होयो, फिथाइ होयो, गुसु साइख्लुमबो होयो होननानै मोनसिङा बुंदों ।
(क) समायनाया बिफां फुलिफोरखौ गायनायनि उनाव
बिफां फुलिफोरा मा जागोन होनना गिखांदों? बिनि बे गिनाया माबोरै जोबगोन होनना रिंखाङा बुंदों?
फिन :- समायनाया बिफां
फुलिफोरखौ गायनायनि उनाव मोसौ बोरमाफोरा जागोन होनना गिखांदोंमोन। क्लाबनि नोजोर, दिदोम, बिलिफां आदामोनहा बेरा दुमनानै होगोन। बिथांमोनखौ
जों थांनानै
बुंहैबानो जागोन होनना रिंखाङा बुंदों ।
(ख) मोनसिं आरो समायनाया गेलेग्रा फोथारनि
सोरगिदिं बिफां फुलि गायनायनि मुङै सोरखौ मा मुवा लाबोनो थिनदों?
फिन :- समायनाया बयखौबो
खदाल, खन्था, हाथुरा लाबोफानो आरो मोनसिंआ रिंखांखौ गावसिनि नआव गोबोरखि गोरान
गुन्दै खालामनानै दोननाय मुवाफोरखौ लाबोनो थिनदों ।
7. सोर सोरखौ आरो मानि
सोमोन्दै बुंदों लिर-
(क) 'जों
बिफांनि सिं सिं नागिरोब्लानो गोबां बिफां फुलि मोनगोन। आमलाइ, सेलेखा, थिंख्लां, बैग्रि,
खोरमांनि फुलि।'
फिन :- रिंखां आ लोगोफोरखौ
बुंदों । गावसोरनि गेलेग्रा फोथारनि सोरगिदिं बिफां फुलि गायनो थखाय बिफां फुलिफोरखौ
बबेयाव मोनगोन बेनि सोमोन्दै बुंदों।
(ख) 'नोंसिनि
न'वावदि गोबोरखि गोरान गुन्दै खालामनानै दोननाय दङ बेखौ मनासे लाबोफा दे।'
फिन :- मोनसिंआ रिंखांखौ बुंदों। गावसोर गायनाय बिफां फुलि फोराव गोबोरखि
हासार होनो थाखाय लाबोनायनि सोमोन्दै बुंदों।
|
'क' बाहागो |
'ख' बाहागो |
|
मोनबारि आनैया |
जोंखौ बुट, नारेंखल जाहोगोन। |
|
सनिबाराव जिल्लाल बिजाबबाख्रियाव |
थालिर गोमोन जाबसे हरफागोन। |
|
फोसावगिरिया बुंगोन |
अरन फोरबो हाबथानि फोजोबनाय |
|
फैलाव आदैया |
मानगोनां राइजोफोर, दिनैनिफ्राय
अरन |
|
जोंखां आदैनि मादैया |
बेलाथि, सुमफ्राम फांनैसो फुलि हरफादों। |
फिन :-
|
'क' बाहागो |
'ख' बाहागो |
|
मोनबारि आनैया |
बेलाथि, सुमफ्राम फांनैसो फुलि हरफादों। |
|
सनिबाराव जिल्लाल बिजाबबाख्रियाव |
अरन फोरबो
हाबथानि फोजोबनाय |
|
फोसावगिरिया बुंगोन |
मानगोनां राइजोफोर, दिनैनिफ्राय अरन फोरबोया जागायजेनबाय। |
|
फैलाव आदैया |
जोंखौ बुट, नारेंखल जाहोगोन। |
|
जोंखां आदैनि मादैया |
थालिर गोमोन जाबसे हरफागोन। |
|
राव फरायसंनाय |
10. मिथिना लानि फै-
मा सावगारि एरदों नों मोनसिं? (सावगारिखौ गोदोना फोलावना नायनानै) फांसे बिफां, फारनैथिंबो मोननै दालाइ। दालाइ आसिफोरनि सा बाहागोआव सासे मानसिनि मोखां। फरायसा फरायसुलिफोर नोंसोर गोजौनि बाथ्राखौ मोजाडै गोसो होनानै फराय। नैथि आरो थामथि बाथ्रायाव फारियै फांसे बिफां, मोननै दालाइ, सासे मानसि सोदोबफोरखौ नुनो मोनगोन। बेबादिनो बर' रावाव जायखि जाया मुंमानि सिगाडाव बिसान बाहायनानै अनजिमाखौ फोरमायनांगौ जायोब्ला बिसानजों थि दिन्थिग्रा सिगां दाजाबदाफोरा दाजाबजायो। जेरै- फांसे बिफां। बेयाव थि दिन्थिग्रा फां- सिगां दाजाबदाया से सोदोबजों दाजाबनानै फांसे जादों आरो बे बाथ्रायाव फांसे बिफांखौ फोरमायथिदों। बेबादिनो गाहायाव होनाय बिसान थि दिन्थिग्रा सिगां दाजाबदाफोरजों बिसान जेरै-से, नै, थाम बायदिफोरखौ दाजाबनानै थार बाथ्रा दा। जेरै- आंनो गांसे बिजाब हर। गां-, गर-, थाइ-, फां-, दर-, मा-
11. गाहायाव होनाय
सोदोबफोरनि थि दिन्थि दाजाबदाफोरखौ गोरोबहोना सोदोब दा।
नों, फुलि, मोसौ, आदा
|
'क' बाहागो |
'ख' बाहागो |
|
बिफां |
दों-
=> |
|
बिबार |
फां- =>
फांसे बिफां |
|
दिरुं |
बार- => |
|
गन |
थर- => |
|
अन्थाइ |
गं-
=> |
फिन :-
|
'क' बाहागो |
'ख' बाहागो |
|
बिफां |
फां- => फांसे
बिफां |
|
बिबार |
बार- => बारसे बिबार |
|
दिरुं |
दों- => दोंसे दिरुं |
|
गन |
गं- => गंसे गन |
|
अन्थाइ |
थर- => थरसे अन्थाइ |
|
फारि नं. |
मुंमा |
मुंस्लाइ |
थाइलालि (बिगुन) |
थाइजा |
|
|
|
|
|
|
फिन :-
|
फारि नं. |
मुंमा |
मुंस्लाइ |
थाइलालि (बिगुन) |
थाइजा |
|
1 2 3 4 5 |
मैनाथि मेगन बिफां जेवरा आमलाइ |
नों जों |
जारां गुवारै मोजां |
फै फोरमाय होबाय |
|
दिन्थिफुंसालि, गेलेग्रा, फोथार, बिजाब बाख्रि, फुलि |
गेलेग्रा – बेयो जोंनि गेलेग्रा फोथार।
फोथार – फोथाराव बल गेलेदों।
बिजाब बाख्रि – बिजाब बाख्रि आव गोबां रोखोमनि बिजाब थायो।
फुलि – बेयो फांसे थाइजौ बिफांनि फुलि।
गाय, लाबो, .....................................................................