1. गाहायनि सोंनायफोरनि गेबें फिननायखौ सायख नानै ⚪ आव गाबजों आबुं खालाम-
- खन्थाइयाव सोरगोफुरि होनना माखौ बुंनाय जादों?
फिनः-
- खन्थाइगिरिया जोंनि आसाम राज्योखौ मानो सोरगोफुरि होननानै बुंदों?
(ग) आइनि रावआ गोदै जानायनि थाखाय।
फिनः-
3. बुं आरो लिर-
क) खन्थाइगिरिया सोरखौ खुलुमनायनि बाथ्रा बुंदों?
फिन:- सोरगोफुरि आइ आसामखौ ।
फिन:- खन्थाइगिरियिा आसामखौ आइ होनना सोमोन्दो लादों ।
ग) खन्थाइगिरिया आइखौ माबादि खुलुमनायनि बाथ्रा बुंदों?
फिन:- आखाइ खबजबनानै आइखौ खुलुमनायनि बाथ्रा बुंदों ।
4. सुंदयै फिननाय हो -
क) खन्थाइगिरिया सोरखौ सोरगोफुरिजों रुजुदों?
ग) खन्थाइयाव दाउफोरा माबादि गारांजों मेथाइ दैदेनदोंमोन?
घ) खन्थाइगिरिया आसामनि महरखौ माबादि होननानै फोरमायदों?
बुहुमनि बिखायाव मोननो गैया
नुनोबो गैया
बिमा बादि
अनसुलि महर।
क) सोरगोफुरि होनना माखौ बुंनाय जादों?
फिन:- सोरगोफुरि होनना सोरगोबादि गोजोन थावनिखौ बुंनाय जादों, जेरै आसाम ।
ख) दंफां-लाइफांनि गाबा माबादि?
फिन:- दंफां-लाइफांनि गाबा खायमिया बादि ।
ग) आसामनि महरा मा बादि?
फिन:- आसामनि महरा अनसुलि बादि ।
फिन:-
7. आसामनि बिखायाव थानाय गुबुन गुबुन हारिनि राव, दैमा-दैसा आरो हाजोफोरनि मुंफोरजों गाहायनि फारिलाइखौ बानाय-
|
राव |
दैमा-दैसा |
हाजो |
|
अस'मीया |
बुरलुंबुथुर |
नीलाचल |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
फिन:-
|
राव |
दैमा-दैसा |
हाजो |
|
अस'मीया |
बुरलुंबुथुर |
नीलाचल |
|
बर’ |
बराक |
चित्राचल |
|
राभा |
मानास |
खाछिया |
|
मिसिं |
सुबनसिरि |
कार्बी ( मिकिर) |
राव फरायसंनाय
फिन:-
सोरगोफुरिà आसामफुरि à गोजोनफुरि àमयद्ध’फुरि
राव à फाव à माव à साव
दैमा à लामा à खोमा à बिमा
आइ à माइ à आखाइ à खन्थाइ
क) खन्थाइयाव ओरैबादि मोनथाम हांखोगोनां सोदोब दं जायनि गिबि हांखोआ आथिखालखौ फोरमायो, सेथि आरो नैथि हांखोजों लोगो नांना संग्राइ फोरमायो। नैथि आरो थामथि हांखोजों बिलाइ फोरमायो। फरानिफ्राय सोदोबखौ सायख 'नानै लिरनो होगोन।
ख) खन्थाइयाव बेफोरबादि मोनसे मोननै हांखोनि सोदोब दं, जायनि गिबि हांखोआ थानायखौ फोरमायदों आरो नैथि हांखोआ बिफांखौ फोरमायदों सोदोबखौ नायगिरनानै दिहुन-
ग) खन्थाइयाव बेफोरबादि मा सोदोब दं, जेराव सेथि आरो नैथिखौ दाजाबब्ला सोंलु सोंनाय जायो, सेथि, नैथि आरो थामथि हांखो लोगो नांनानै गोजोन फोरमायो आरो ब्रैथि आरो बाथि हांखो नांनानै थावनिखौ फोरमायो सोदोबफोरखौ नागिरनानै लिर-
10. खन्थाइयाव थानाय जावजा सोदोबफोरखौ नागिरनानै दिहुनना लिर-
बिदिन्थि-
समायना दंफां-लाइफांजों
बेसे मोजां आइ आसामा।
'खायमिया' सोदोबनि एखे ओंथि फोरमायनाय सोदोबा जाबाय सोमखोर,
लाइफांआरि। बेबादिनो खायोमिया'
सोदोब बिहुंनि हेफाजाबाव एबा फोरोंगिरिनि
हेफाजाब लानानै गाहायनि सोदोबफोरनि एखे ओंथि फोरमायनाय सोदोबखौ लिर-
आइ .......... ......... ......... .........
सोरगोफुरि ........... .......... ......... ..........
मुलुग .......... .......... .......... ...........
रैसुमै .......... ........... ......... ...........
अनसुलि .......... .......... ......... ...........
फिन:-
आइà बिमा जोनोमगिरि खांग्रा जोथोनगिरि
सोरगोफुरि à गोजोन जायगा समायना जायगा सुखुनि जायगा गोथार जायगा
मुलुग à बुहुम संसार हालुर
रैसुमै à गोदै मिलौदो गारां गुरै राव खोनासंथाव
अनसुलिà अनग्रा बजबग्रा अननाय होग्रा गोसो गुवार
फिन:-
समायना : आसामा जेथिंबो जोबोर समायना।
आइ : आइआ जोंखौ गोरबोजों अनो।
हाजो-हाला : आसामाव गोबां हाजो-हाला दं।
दैमा-दैसा : आसामाव गोबां दैमा-दैसा दं।
रैसुमै : दाव खौऔनि गाराङा रैसुमै।
दाउमा-दाउसा : दाउमा-दाउसाफोरा मिथिंगाखौ समायहोयो।
|
थाइलालि |
मुंमा |
|
मोजां .......................... ........................... .......................... .......................... ........................... .......................... |
आइ ......................... ........................ ........................ ........................ ......................... ......................... |
|
थाइलालि |
मुंमा |
|
मोजां सोरगोफुरि अनसुलि रैसुमै खायमिया मोननो गैया नुनोबो गैया |
आइ आसाम बुहुम बिमा आखाइ अखोरां हाथरखि |
14.' रैसुमै' सोदोबखौ बाहायनानै गुबुन-गुबुन ओंथि गोनां बाथ्रा दा –
रैसुमै (मिलौदो गारां) : दाव खौऔनि गारां आ रैसुमै ।
रैसुमै (हिनजावसानि मुं) : रैसुमैआ मिलौदो मेथाइ खननो रोंगौ ।
बिदिन्थि-
|
जोला आथोन |
जो |
|
अनसुला |
अनसुलि |
|
आफा |
|
|
बिफा |
|
|
बुन्दा |
|
|
हालुवा |
फिन:-
|
जोला आथोन |
जो |
|
अनसुला |
अनसुलि |
|
आफा |
आइ |
|
बिफा |
बिमा |
|
बुन्दा |
बुन्दि |
|
हालुवा |
रुवाथि |
मिथिनि फै-
16. खन्थाइगिरिया खन्थाइयाव सोरगोफुरि सोदोबखौ बाहायदों।
रावखान्थियाव र नि 'र्र’ रेफ हांखो
दाजाबोब्ला गाहायनि बिदिन्थियाव होनाय महराव जायो-
बिदिन्थि-
17. गाहायनि सोदोबफोरनि हांखो
दाजाबनाय महरखौ लिर-
मोननो = मोन्नो
सोरगो =
अखोरां =
बिरखालाय =
हाथरखि =
उनदै =
फिन:-
मोननो = मोन्नो
सोरगो = सोर्गो
अखोरां = अख्रां
बिरखालाय = बिरख्लाय
हाथरखि = हाथर्खि
उनदै = उन्दै





